Dış Gebelik Tedavisi
Dış gebelik (ektopik gebelik) döllenmiş yumurtanın rahim dışında bir yere tutunarak gelişmeye başlamasıdır. Dış gebelik tedavisi embriyonun yerleşim yerine göre planlanır. Dış gebelik en sık tüplerde görülür. Her yüz gebelikten bir ya da ikisi dış gebelik şeklinde olur.
Dış gebelik tedavisi için erken teşhis oldukça önemlidir. Dış gebelik tedavisine geç kalınması gebeliğin büyüyerek tüpü patlamasına ve kanamaya yol açabilir.
Dış gebelik nedir?
Dış gebelikte en sık yerleşim yeri %95 oranında tüplerdir. Dış gebelik tedavisi planlanırken yerleşim yeri bilinmelidir. Tüplerinde en sık ampulla neden bölgesinde görülür. Gebeliğin tüpteki yerleşim yeri patlama riskini değiştirebilir.
Dış gebelik tüpler dışında ikinci sıklıkta yumurtalıklarda görülür. Daha nadiren karın içi, rahim ağzı, sezaryen alanına yerleşebilir. Dış gebelik tedavisinin zorluğu embriyo yerleşim yeri ve boyutuna göre değişir.
Dış gebelik belirtileri nedir?
Dış gebelik belirtileri içinde en sık kasık ve alt batın ağrısı görülür. Bu şikayet hastaların çoğunda bulunur. Vajinal kanama dış gebelik belirtileri içinde diğer bir önemli şikayettir. O ay adet gecikmesi olması, beraberinde kasık ve alt batın ağrısı bulunması önemli dış gebelik bulgularıdır. Doktorun muayenesi sırasında alt batında hassasiyet bulunabilir.
Dış gebelik belirtileri içinde bulantı ve kusma olabilir. Ayrıca karın içine kanama sonrası tansiyon düşmesi, halsizlik, göz kararması, bayılma gibi belirti ve bulgular görülebilir. Bu belirti ve bulgular sadece dış gebelikte değil başka hastalıklarda da olabilir. O nedenle dış gebelik belirtileri yanında ultrason bulguları ve kan Beta-HCG değerleri de bu hastalığın tanısında birlikte rol alır.
Dış gebelik neden olur?
Normal bir gebelik sürecinde döllenme tüplerde olur. Döllenen yumurta tüp içinde ilerleyerek rahme ulaşır. Yumurtanın tüp içinde ilerlemesi tüpün içini döşeyen küçük tüycüklerin hareketi ile sağlanır. Eğer döllenmiş yumurta tüp içinde ilerlemez ve burada kalırsa dış gebelik oluşur. Bazen de döllenmiş yumurta tüp dışında yumurtalık ve rahim ağzı gibi kısımlara yerleşir. Bu durum da bir dış gebeliktir.
Dış gebelik oluşumuna neden olan birçok faktör bulunur. Kadın hastalıkları ile ilgili geçirilmiş ameliyatlar, apandisit ameliyatı, barsak ameliyatları, çikolata kistleri, jinekolojik enfeksiyonlar, ileri yaş, çok eşlilik, kısırlık tedavileri gibi birçok faktör dış gebelik için risk yaratır.
Geçirilmiş ameliyat ve enfeksiyonlar tüplerde yapışıklık, tüp içi tüycüklerin hareketinde bozulma gibi nedenler ile dış gebelik oluşumuna neden olabilir. Ancak bazen de herhangi bir neden olmadan dış gebelik oluşabilir.
Dış gebelik nasıl oluşuyor?
Her iki adet arası dönemde yumurtalıklardan yumurtlama olur. Atılan yumurtalar tüplerin ucundaki saçaklar tarafından tutulur. Eğer bu dönemde ilişki olduysa spermler rahim içinden hareket ederek tüplere ulaşır. Sperm ve yumurta tüpte karşılaşarak döllenme olur. Döllenen yumurta tüplerdeki tüycüklerin hareketi ile rahme ilerletilir. Dış gebelik bu süreçlerin birinde meydana gelen problem nedeni ile olur.
Dış gebelikte döllenen yumurta rahme ulaşamaz. Tüplere tutunarak büyür. Bazen de yumurta tüplerin dışında döllenerek yumurtalık ya da batın içine tutunarak gelişir.
Dış gebelik çeşitleri nelerdir?
Dış gebelik çeşitleri içinde en sık görüleni tüplerde görülen tubal gebeliktir. Dış gebeliklerin yaklaşık %95’i tüplerde görülür. Gebelik tüplerin de en sık ampulla adı verilen kısmına yerleşir. Tüplerden sonra dış gebeliğin en sık görüldüğü yer yumurtalıklardır. Daha nadir olarak batın içi, rahim ağzı ve sezaryen yerinde görülebilir.
Dış gebelik yumurtalıklarda görülebilir. Nadiren ileri gebelik haftalarına kadar büyüyebilir. Bu şekilde görülen dış gebelik tedavisinde ilaç ya da cerrahi çıkarma uygulanabilir.
Dış gebeliklerin %1 kadarı karın içi boşluğa yerleşir. Bu tür dış gebeliklere abdominal gebelik adı verilir. Abdominal gebelikler karın içi boşlukta herhangi bir yere tutunabilir. Karaciğer, dalak, barsaklar ve barsak yağ örtüsü gibi yerlerde görülebilir.
Abdominal dış gebelik belirtileri gebeliğin yerleştiği yere göre değişebilir. Yerleştiği yere uyan bölgede ağrı, karın içine kanama ve bulunduğu organ yüzeyinde yırtılma görülebilir. Nadiren abdominal gebeliklerde dış gebelik tedavisi yapılmadığında canlı sezaryen ile doğum olabilir. Batın içi kanama ve şok abdominal gebeliklerde önemli bir komplikasyondur.
Abdominal dış gebeliklerde nadiren bebek batın içinde ölerek kireçlenip katılaşır. Bu şekilde fark edilmeden yıllarca kalabilir. Bu tür dış gebelik tedavisinde genellikle cerrahi çıkarma uygulanır. Bazen de ilaç tedavisi uygulanır.